Eylül ayında Türkiye limanlarında gerçekleştirilen ihracat yükü %8 oranında düşerken, küresel navlun endeksleri de önümüzdeki aylara dair olumsuz sinyaller veriyor. Denizcilik sektörü temsilcileri, yaklaşan Noel alışveriş sezonuna dair umudun azaldığını belirtiyor.
Pandemi döneminde yaşanan hızlı navlun artışlarıyla rekor karlılıklar elde eden denizciler, şimdi ise küresel ekonomik durgunluk nedeniyle 2024 yılını zorlu bir süreç olarak geçiriyor. Özellikle Türk denizcilik sektörü, global rakiplerine kıyasla daha zor bir dönemden geçiyor. Küresel talepteki yavaşlama ve Türk ihracatçısının rekabet gücündeki azalma, armatörler ile liman işletmecilerinin yük hacimlerinde kayıpları artırmaya devam ediyor. Eylül ayında Türkiye limanlarındaki yük hacminin belirgin bir şekilde azalması, gelecek aylar için de endişe verici bir durum olarak görülüyor.
Endekslerde Düşüş Devam Ediyor
Drewry Dünya Bileşik Konteyner Endeksi, geçtiğimiz hafta %4 değer kaybederek 40’lık TEU başına 3.349 dolara geriledi. Bu düşüş, son üç ayda endeksin toplamda %45 oranında değer kaybettiği anlamına geliyor. Özellikle Uzakdoğu-Avrupa hattındaki yük taşımacılığındaki düşüş, sektördeki daralmayı daha da belirgin hale getiriyor.
Sektör Temsilcilerinin Endişeleri
Yerli armatörlük şirketi Medkon’un CEO’su Mahmut Işık, sektördeki durumu şöyle özetliyor: “Ekonomideki durgunluğu giderek daha çok hissetmeye başladık. İş insanları kötü gidişatın uzun süreceğinden tedirgin. Döviz kurundaki baskı, artan maliyetler ve finansmana erişim zorluğu, piyasadaki kaygıları artırdı. Önce yatırımlar durdu, şimdi küçülme hesapları yapılıyor, bu da limanlardaki yüklemelere ciddi şekilde olumsuz yansıyor.”
Noel Sezonuna Hazırlık Tedirginliği
Mahmut Işık, geleneksel olarak Ekim sonu ve Kasım ayında Noel alışverişlerinin başladığını hatırlatarak, “Bu yıl herkes çok daha tedirgin. Noel sezonu için geçmiş yıllara kıyasla beklentiler oldukça düşük.” dedi. Drewry uzmanları, navlundaki düşüşün devam edeceğini öngörüyor; zayıf talep karşısında artan gemi arzı, piyasada arz-talep dengesizliğine neden oluyor.
Türk Limanlarında Düşüş
Denizcilik Genel Müdürlüğü verilerine göre, Türkiye limanlarında Eylül ayında elleçlenen yük miktarı yıllık bazda %2 oranında azalarak 41 milyon 672 bin 93 tona geriledi. Yurt dışı limanlara giden yük miktarı ise %8,2 düşüşle 11 milyon 61 bin 539 ton oldu. Yurt dışı limanlardan Türkiye’ye gelen yük miktarı da %0,8 azalarak 19 milyon 870 bin 521 tona düştü. Bu durum, Eylül ayında toplam dış ticaret taşımalarının %3,6 oranında azalarak 30 milyon 878 bin 569 tonda kalmasına yol açtı. Ocak-Eylül döneminde ise toplam yük miktarı, geçen yılın aynı dönemine göre %1,5 artarak 397 milyon 790 bin 70 tona ulaştı.
Çözüm Yolları ve Yeni Yaklaşımlar
Sektördeki durgunlukla başa çıkabilmek için deniz taşımacılığı firmalarının yeni stratejiler geliştirmesi gerekecek. Örneğin, sürdürülebilir taşımacılık çözümlerine yönelmek ve dijitalleşme sürecini hızlandırmak, maliyetleri düşürebilir. Ayrıca, alternatif taşımacılık yöntemleri ve yeni pazar arayışları, rekabet gücünü artırabilir. Tüm bunlar, Türk denizcilik sektörünün içinde bulunduğu bu zorlu dönemi aşmasına yardımcı olabilir.
Özetle, sektördeki belirsizlikler ve düşüşler, Noel alışveriş sezonu için umudu azaltıyor. Ancak bu durum, denizcilerin yeni stratejiler ve yenilikçi çözümlerle piyasada kalıcı olma çabasını da tetikleyebilir.
